بررسی تنوع و روند زوال بذر اکوتیپ های گونه چاودار کوهی (.Secale montanum Guss) موجود در بانک ژن منابع طبیعی

به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذر اکوتیپهای موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گندمیان، گونه چاودار کوهی (Secale montanum) انتخاب و بذرهای 11 اکوتیپ آن با منشا داخلی و خارجی در دو آزمایش جداگانه از نظر شرایط محیطی (ژرمیناتور و گلخانه) در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. عوامل مورد بررسی در آزمایش ژرمیناتور، شامل: قوه نامیه، سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و در آزمایش گلخانه ای، شامل: اندازه گیری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی،‌ ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در دانه رستهای چهل روزه بود. قوه نامیه و وزن هزار دانه بذرها، در ابتدای ورود به سردخانه اندازه گیری شده بودند. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری بین اکوتیپهای مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه اکوتیپها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع بین اکوتیپهای این گونه است. ضرایب همبستگی نشان داد که نتایج آزمایشهای انجام شده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه، همبستگی نزدیکی دارد. همچنین بین سرعت جوانه زنی در گلخانه و بنیه بذر همبستگی بالایی مشاهده شد. کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانه زنی در گلخانه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر و ارتفاع گیاه، همبستگی منفی معنی داری نشان داد. در نتیجه زوال بذر نه تنها سبب کاهش قوه نامیه می شود، بلکه موجب کاهش سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و همچنین کاهش توان استقرار دانه رست نیز می گردد. کاهش قوه نامیه به شدت تحت تاثیر منشا بذر قرارداشته و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه از اثر منشا بذر را ناممکن ساخته بود. بنابراین نمی توان به طور دقیقی پیشنهاد نمود که بذر اکوتیپهای مختلف گونه خاص را پس از n سال تکثیر و احیا نمود و بایستی برنامه ریزی احیا، برای هر اکوتیپ به طور مجزا صورت گیرد.